توران‌خانم

مادرم همیشه می‌گفت: غم بزرگ را تبدیل کنید به کار بزرگ

کارگردان: رخشان بنی‌اعتماد, مجتبا میرتهماسب

مستند | 91 دقیقه

خلاصه کوتاه

همراهی با توران میرهادی _معمار بسیاری از نهادهای کودکیِ ایران_ در چهار سال آخر عمر او برای این‌که بفهمیم چرا باید صلح را از کودکی از آموخت.

خلاصه فیلم

توران میرهادی (خُمارلو)، بنیان‌گذار "مدرسه فرهاد"، "شورای کتاب کودک" و "فرهنگنامه کودکان و نوجوانان" بود. در راه‌اندازی نزدیک به 20 نهاد کودکی نقش مستقیم داشت و از شکل‌گیری ده‌ها نهاد کودکی دیگر حمایت کرد؛ تا جایی که از او به‌عنوان معمارِ نهاد کودکی و مادر علمِ تعلیم و تربیت نوین در ایران یاد می‌شود.

در این فیلم، تلاش‌ها و نگرانی‌های توران‌خانم در چهار سالِ آخرِ زندگیِ‌اش برای تداوم کارها و اندیشه‌ها در جهت رشد کودکانِ این سرزمین به تصوير كشيده شده است. توران ميرهادي  تا پایان عمر 89 ساله‌اش معتقد بود: صلح را باید از کودکی آموخت.

نمایش تیزر

عوامل تولید

پژوهش، فیلمنامه و کارگردانی: رخشان بنی‌اعتماد و مجتبا میرتهماسب / تدوینگر: شیرین برق‌نورد / آهنگساز: پیمان یزدانیان / طراحی و ترکیب صدا: امیرحسین قاسمی / طراح هنری: امیر اثباتی / فیلمبرداران: مجید گرجیان، محمدرضا جهان‌پناه،  مجتبا میرتهماسب / صدابرداران: زنده‌یاد یدالله نجفی، نظام‌الدین کیایی، مازیار شیخ‌محبوبی، حسن شبانکاره / رنگ­‌آمیزی تصاویر: حمیدرضا فطوره‌چیان، سیندخت رحیمیان / دستیاران کارگردان: محمد زمانی، امیرحسین ثنایی، عبدالرضا نیک‌پو، رحمانه ربانی / عکس: رضا معطریان، عباس کوثری، آوا کیایی، سمیه جعفری / طراح پوستر: محمد زمانی / مترجم انگلیسی: سهراب مهدوی

با حضور: زنده‌یاد توران میرهادی، زنده‌یاد یحیی مافی، ایران گرگین، نوش‌آفرین انصاری، پیروز وکیلی، پندار خُمارلو، دلاور خُمارلو، علیرضا میرفخرایی، سارا میرفخرایی، سپهر میرفخرایی و...

تهیه‌کننده: مجتبا میرتهماسب

تهیه‌شده در "کارگاه فیلم کارآ"


 

معرفی شخصیت فیلم

توران میرهادی (خُمارلو)

تولد: 26 خردادماه 1306 / وفات: 18 آبان‌ماه 1395

توران میرهادی، استاد برجسته ادبیات کودکان ایران از پدری ایرانی و مادری آلمانی در تهران زاده شد. در سال ۱۳۲۴، هنگامی که مبارزه با بی‌سوادی در ایران تازه آغاز شده بود و آموزگاران برجسته‌ی ایرانی جوانان را به كار سوادآموزی فرا می‌خواندند، توران میرهادی از آن‌ها روش سوادآموزی را فرا گرفت و با مقوله آموزش و پرورش آشنا شد. در سال ۱۳۲۵ به فرانسه رفت و در رشته روانشناسی تربیتی در «سوربن» و هم‌زمان در رشته‌ی آموزش پیش از دبستان و ابتدایی در كالج «سوینه» پاریس درس خواند. بزرگ‌ترین دستاورد این آموزش‌ها، دستیابی به نگرشی نو به آموزش و پرورش كودكان بود. پس از بازگشت به ایران، به نام و یادِ برادر از دست رفته‌اش، كودكستان، دبستان و راهنمایی غیردولتی "فرهاد" (۱۳۳۴-۱۳۵۹) را بنیاد نهاد. این مدرسه یکی از مدرسه‌های پیشگام در ایران بود و شخصیت‌های شاخص بسیاری را پرورش داد. در زمانی که سنت‌شکنی بسیار دشوار بود، میرهادی سیستم آموزشی رقابتی را شکست و در مدرسه فرهاد نظام آموزشی مشارکتی را ایجاد کرد و اصل آموزش را بر رشد هر کودک بر مبنای توانایی و استعداد خود او و به دور از رقابت با دیگر دانش‌آموزان بنا نهاد. در این مدرسه کتابخانه بسیار مهم انگاشته می‌شد و کتاب غیردرسی، رابط معلم و دانش‌آموز محسوب می‌شد. در واقع او سعی داشت تا تفکر علمی را در نسل کودک و نوجوان و در جامعه تثبیت کند.

میرهادی در سال ۱۳۴۱ و با هدف کمک به اعتلای کیفی ‌و‌ کمی منابع ادبی و اطلاعاتی کودکان و نوجوانان، ارائه خدمات کتابخانه‎ای و حمایت از پدیدآورندگان و ناشران جهت خلق آثار با ارزش ادبی و اطلاعاتی، "شورای کتاب کودک" را با تعدادی از هم‌فکران خود تأسیس کرد. "شورای کتاب کودک" سازمانی فرهنگی_پژوهشی، غیردولتی و غیرانتفاعی است و اعضای آن اغلب زن و نیروهای داوطلب هستند. این شورا در حال حاضر حدود 1000 عضو (رسمی و وابسته) دارد و هزینه‌های خود را از راه حق عضویت، حمایت‌های مردمی، اجرای پروژه‌های فرهنگی و حق‎التألیف فرهنگنامه به‌دست می‌آورد.

توران میرهادی همچنین در سال ۱۳۵۸، طرح "فرهنگنامه كودكان و نوجوانان"، اولین كتاب مرجع ایرانی برای كودكان و نوجوانان را بنیان‌گذاری کرد. فرهنگنامه کودکان و نوجوانان، نخستین دایره‌المعارف عمومی مصور ایرانی است که تاکنون با دیدگاهی علمی_پژوهشی و با تکیه بر فرهنگ ایران و جهان، متناسب با دانش پایه و زبان و بیان گروه سنی 10 تا 16 سال تهیه می‌شود. در تألیف فرهنگنامه بیش از 250 استاد و متخصص رشته‌های مختلف به صورت داوطلبانه همکاری می‌کنند و تاکنون 17 جلد از آن منتشر شده است.

توران میرهادی تا پایان عمر 89 ساله‌ی خود با شعار صلح را باید از کودکی آموخت زیست؛ تعداد زیادی کتاب و مقاله در حوزه‌ی تعلیم و تربیت کودکان و نوجوانان نوشت؛ در راه‌اندازی نزدیک به 20 نهاد کودکی نقش مستقیم داشت و از شکل‌گیری ده‌ها نهاد کودکی دیگر حمایت کرد؛ تا جایی که از او به‌عنوان معمار نهاد کودکی در ایران یاد می‌شود.

اطلاعات فنی

  • Touran Khanom
  • زیرنویس: انگلیسی، فرانسه
  • فارسی
  • HD / 25p / Color / 16:9 – 1:1.85
  • Stereo
  • DVD / Blu-ray / H.264 File / DCP

جشنواره

  • سومین هفته‌ی فیلم افق‌های ایران، رم، ایتالیا، 12 تا 18 آذرماه 1400
  • جشنواره‌ی رسانه‌های شهری، آتلانتا، امریکا، 18 اسفندماه 1399 تا 2 اردیبهشت‌ماه 1400
  • اولین جشنواره‌ی بین‌المللی فیلم پندار، ویرجینیا، امریکا، ۲۸ اسفندماه 1399 تا 28 فروردین‌ماه 1400
  • جشنواره‌‌ی فیلم مجازی زنان ایرانیِ ونرافیلمز، 18 اسفند ماه 1399 تا 11 فروردین‌ماه 1400
  • چهارمین جشنواره‌ی بین‌المللی فیلم زنان، ایتالیا، رم، 25 آبان‌ماه تا 1 آذرماه 1399
  • نهمین جشنواره‌‍‌ی فیلم‌های ایرانی پراگ، پراگ، جمهوری چک، 25 دی‌ تا 5 بهمن‌ماه 1398
  • دومین جشنواره‌ی فیلم زنان شرقی، کوبلنز، آلمان، 25 تا 29 مهرماه 1398

نمایش ویژه

  • مؤسسه‌ی خیریه گیل‌بانو، رشت، ایران، 19 و 26 اسفندماه 1400
  • کانون ایرانیان بوستون با همکاری ونرا فیلمز، بوستون، امریکا، 11 تا 18 مهرماه 1400
  • کتابکده‌ی نردبان آسمان، کاشمر، ایران، 6 آذرماه 1398
  • سینماتک فرش‌فیلم، تهران، ایران، 21 مهرماه 1398
  • جمعیت خیریه‌ی غدیر، کرج، ایران، 10 خردادماه 1398
  • دانشگاه اُتاوا، اُتاوا، کانادا، 17 اسفندماه 1397
  • دانشگاه هنر و علوم بوستون، بوستون، آمریکا، 24 آذرماه 1397
  • چهل‌وهشتمین دوره‌ی جشنواره رشد، تهران، ایران، 30 آبان‌ماه 1397
  • دانشگاه علم و فرهنگ، تهران، ایران، 14 آبان‌ماه 1397
  • دانشکده مهندسی دانشگاه فردوسی مشهد، ایران، 17 مهرماه 1397
  • سی‌و‌یکمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان، اصفهان، ایران، 8 تا 14 شهریورماه 1397

یادداشت کارگردان

یادداشت رخشان بنی‌اعتماد

توران‌خانم! جایتان سبز

از سال 1391 این شانس را پیدا کردم که به بهانه ساخت فیلم مستند «توران‌خانم» به اتفاق مجتبا میرتهماسب، در سال‌های پایانی عمر پر بار «توران میرهادی» از نزدیک با ایشان آشنا شوم.

تفکُر و آموزه‌های خانم میرهادی در تعلیم و تربیت نوین و ادبیات کودکان برای دغدغه‌مندان و متخصصان حوزه کودک آشنا و الهام‌بخش است، اما در طول پنج سال ساخت فیلم «توران خانم» هر زمان که حضور بی‌بدیل‌شان در قاب دوربین قرار می‌گرفت، حسرتی عمیق بر دلم می‌نشست که اگر از کودکی شانس شاگردی ایشان را داشتم، بی‌شک انسان بهتری بودم و مادری شایسته‌تر.

شخصیت خانم میرهادی خود الگوی انسان آزاده و وارسته بود، نمادی که برای هر پدر و مادری آرزوی تربیت فرزندانی این چنین است.

هر چند دیر، ولی از ایشان بسیار آموختم و ترجیع‌بند همیشگی‌شان که شکر نعمت‌های هرچند کوچک بود را به کار می‌گیرم که خدا را شکر این فرصت را یافتیم تا ذره‌ای از دریای وجود و شخصیت ایشان را در فیلم «توران‌خانم» ثبت و ماندگار کنیم.


یادداشت مجتبا میرتهماسب

همچنان این جمله‌ی درخشان همایون صنعتی‌زاده در فیلم "بانوی گل سرخ" چراغ راه من است: «مشکلات ما، سرمایه‌ی ماست.»

و من که سرمایه‌دارترین مستندساز جهانم! باز با نداشته‌هایمان شروع کردیم:

- سرمایه‌ی تولیدی که نبود و نبودنش مانع چهار سال همراهی با توران‌خانم نشد.

- تلویزیونی که همچنان چشم‌اش را نه بر فیلم‌های ما که بر مردم این کشور بسته است و معبرهایش برای پخش دیگر فیلم‌های کارستان هم گشوده نشد.

- راه‌های اکران همچنان در گروه سینماهای هنروتجربه خلاصه شده که آن هم دیگر رمق ندارد.

- و ...

اما، داشته‌هایمان فقط "توران‌خانم" بود و همین کافی بود...

توران میرهادی یک جهان دارایی است، اگر بشناسیدش.

دارایی‌مان تقدیم شمایی که که با دیدن "توران‌خانم" سهمی در عشق به کودکان این سرزمین خواهید داشت.